Her ailede, aile üyelerinin birbiriyle olan ilişkilerini etkileyen ve şekil veren kendine özgü dinamikleri vardır.
İletişimleri ve etkileşimleri sağlıklı olan ailelerde çocukların görevleri, sorumlulukları yaşına ve gelişimine göre şekillenir. Aynı zamanda çocuğun biricikliği korunur, özgüven gelişimine destek olunur ve ahlaki değerler çerçevesinde büyüterek sağlıklı bir yetişkin olması sağlanır.
Ancak bunun neredeyse tam tersi olan ailelerde vardır!
Bazı ailelerde olumsuzluk, hayatlarının bir parçası haline gelmiştir. Aile ilişkileri tamamen olumsuzluktan beslenir. Bu ‘’olumsuzluğun’’ bir aile üyesinde toplanması beklenir. Yani aileye bir ‘’günah keçisi’’ gerekir. Bütün olumsuzluklar günah keçisine atfedilir. Ailenin gündeminde, o kişinin suçları, sözleri ve eylemleri bulunur. Hatta en mutlu anlarında bile günah keçisine atılacak bir taş mutlaka vardır.
Günah keçisi ailedeki herhangi biri olabilir. Kadının gözünde sürekli eleştirdiği kocası, ergenin gözünde her işine karışan ebeveyni ya da ebeveynin gözünde işe yaramayan çocuğu olabilir.
Günah keçisi ailedeki çocuk seçildiyse, erken yaşlardan itibaren ‘’Her şey senin yüzünden!’’, ‘’Hiçbir işe yaramıyorsun!’’ gibi suçlamalara maruz kalır. Bunun gibi sözler çocuğun, özgüvensiz bir yetişkin olmasına zemin hazırlar.
Kendi hayatıyla ilgili herhangi bir seçiminde, aile üyelerinden baskı görür. Hataları gündemden düşmezken, başarıları göz ardı edilir. Cesaret verilerek büyütülmez hatta cesareti elinden alınır. Çocuk haksızlığa uğradığını düşünüp bunu ifade ettiğinde, aile üyeleri bunu ciddiye almaz ve kabul etmez. Bu da zamanla çocuğu, gördüğü tüm muameleyi hak ettiği inancına götürür. Çoğu kez yetişkinlik hayatlarında da günah keçisi rolünü benimserler.
Günah keçisi, yetişkinlik hayatında, bağımlılık, depresyon, obsesif kompulsif bozukluklar gibi psikolojik problemler yaşayabilir. Bunun yanında fiziksel semptomları olan fibromiyalji, migren, mide- bağırsak hastalıkları gibi psikolojik kökenli rahatsızlıklar da görülebilir.
İçgörü kazanmak ve kişisel sınırlar çizebilmek rolden kurtulmanın ilk adımıdır. Kendinize hatırlatın: Herkes bir şeyleri başarabilir ve kimse mükemmel olmak zorunda değildir.
Psk. Sena Alper